Home »

Lời bình Phạm Khang: Một hồn thơ nặng tình quê hương

Thứ Sáu, 7 tháng 8, 2015
Người làm thơ ở đời không ít người đánh đu với chữ nghĩa để nhào nặn và cho ra những sản phẩm thơ xa lạ, cầu kỳ nhiều khi đi đến chỗ thiếu vắng đời sống, thiếu cái hồn, cái tình vốn được coi là sự linh diệu muôn đời của thơ. Thơ - nghĩ cho cùng đó là miền thao thức không ngơi nghỉ của tâm hồn con người, là nhận thức và hoài cảm về cái còn, cái mất, những kỷ niệm của thời quá vãng và cao hơn đó là quan niệm sống, là triết lý nhân sinh, là hình ảnh sôi động của cuộc sống, là cuộc đấu tranh không khoan nhượng đối với cái ác, là bài ca bất tử về tình yêu, quê hương...vang lên trên những dòng thơ tươi tắn, dào dạt tình đời.
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)       
Tác giả Nhà thơ Phạm Khang      
Hội viên Hội VHNT Thanh Hóa.     
 đã xuất bản 9 tập thơ, 4 tiểu thuyêt, 1 tập ký sự.      
Học văn tại Nga. Dịch giả văn học thế giới.      
ĐT: 0122.220.69.89     
Email: phamkhangnhavan@gmail.com       
_____       
    
MỘT HỒN THƠ NẶNG TÌNH QUÊ HƯƠNG  
 Phạm Khang   

    Người làm thơ ở đời không ít người đánh đu với chữ nghĩa để nhào nặn và cho ra những sản phẩm thơ xa lạ, cầu kỳ nhiều khi đi đến chỗ thiếu vắng đời sống, thiếu cái hồn, cái tình vốn được coi là sự linh diệu muôn đời của thơ. Thơ - nghĩ cho cùng đó là miền thao thức không ngơi nghỉ của tâm hồn con người, là nhận thức và hoài cảm về cái còn, cái mất, những kỷ niệm của thời quá vãng và cao hơn đó là quan niệm sống, là triết lý nhân sinh, là hình ảnh sôi động của cuộc sống, là cuộc đấu tranh không khoan nhượng đối với cái ác, là bài ca bất tử về tình yêu, quê hương...vang lên trên những dòng thơ tươi tắn, dào dạt tình đời.
    Tình quê của Nguyễn Đức Xuân do Nhà xuất bản Thanh Hóa ấn hành là một tập thơ giàu nghĩa tình, khi mà tác giả đã neo đậu hồn thơ của mình vào những con chữ thấp thoáng hình bóng quê hương, kỷ niệm, cùng những đổi thay mang tính lịch sử của thời đại bằng tâm cảm thân thiện, gần gũi đối với thiên nhiên, con người, tình yêu và khát vọng. Nguyễn Đức Xuân chọn lối thể hiện thơ giản dị, mộc mạc mà vẫn giàu ý, đạt tình. Người viết biết làm chủ được mình, khiêm tốn trên từng đoản khúc của thi phẩm, không để cho những ý nghĩ trần trụi, vô cảm, lai căng, tản mạn ru ngủ, dụ dỗ dẫn đến chỗ sống sượng và dễ dãi. Đó là thành công đáng ghi nhận của Nguyễn Đức Xuân ở tập thơ này.
    Quê hương trong thơ của Nguyễn Đức Xuân có nhiều bức tranh, đó là những bức tranh quê rất thật, thật tới mức người ta có thể ngắm và sờ mó được. Có thể liệt kê ra đây các bài như: Xóm núi, Quê mẹ, Tự hào quê hương, Quảng Đức quê ta, Vững niềm tin, Quảng Vọng yêu thương, Vân Trinh đất thiêng, Cầu Ghép-sông Yên...Đó là những bài thơ anh viết bằng cảm nhận và tình yêu thương gắn bó đối với miền đất Quảng Xương yêu dấu qua những thăng trầm và đổi thay to lớn của thời đổi mới. Mãi còn đây tình làng nghĩa xóm, mãi còn đây nhân nghĩa, lòng yêu nước, cùng sự lao động quên mình vì một nông thôn đổi mới của người dân quê anh: Sông Lý, sông Yên/ Dòng sữa ngọt ngào/ Nước đi, nước về thêm màu xanh lúa cói/ Mây trắng vờn Vân Trinh, núi Chẹt/ Ghi bao chiến công giết giặc, diệt thù/ Vang vọng núi sông lời thề hùng thiêng/ (Tự hào quê hương). Xóm núi có những câu thơ vừa hiện đại vừa cổ điển, giàu thi cảm, đẹp như một bức song tấu giữa thơ và họa:
          Rộn ràng tiếng nhạc nhà ai đó
          Bóng núi hoàng hôn tím sẫm màu
    Nguyễn Đức Xuân có quyền tự hào về quê hương Quảng Xương, vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống yêu nước và cách mạng của bao thế hệ cha ông và lớp lớp người hôm nay. Tiễn cái nghèo, cái lạc hậu ra cửa, đồng tâm, đồng sức, đồng lòng cùng nhau bước trên đường mới, xây dựng quê hương văn minh, giàu đẹp, luôn mãi là tứ thơ lớn nhất trong sáng tác của Nguyễn Đức Xuân: Bội mùa rộn tiếng chim ri/ Mắt em lá thắm tình si một đời/ Thả lòng ta gọi ý thơ/ Cói xanh hút mắt ngẫn ngơ chân trời/ Tình quê nâng bước bao người/ Thảo thơm hồn đất bao thời dựng xây/ Tuổi thơ kỷ niệm còn đây/ Nghìn năm vẫn thắm trời mây đất này/ (Quê mẹ)
    Tình quê không chỉ dừng lại ở những cảm nhận về quê hương, trầm tích lịch sử và những đổi thay của nông thôn mới, mà còn thấm đẫm lòng tri ân của tác giả trước sự hy sinh vô bờ bến của những bà mẹ, những anh hùng liệt sỹ, những người đã góp phần làm nên chiến thắng huy hoàng của dân tộc, giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước! Hình ảnh Bà mẹ Việt Nam anh hùng trong thơ của Nguyễn Đức Xuân vừa thân thương vừa gần gũi: Đồng sâu nước ngập ao bèo/ Thức đêm dậy sớm chống chèo đơn côi/ Tảo tần thương giọt mồ hôi/ Lưng còng tóc bạc ngày trôi bóng gầy/ (Mẹ quê anh hùng). Tự đáy lòng Nguyễn Đức Xuân chỉ dám xin: Mẹ ơi ơn mẹ tình này/ Con xin đỡ bớt bóng ngày mẹ trông. Tôi nhận ra hình ảnh người mẹ anh hùng trong thơ Nguyễn Đức Xuân hoàn toàn không xa lạ mà thảo thơm như hoa lúa, giản dị như cây cỏ quê nhà, khi mẹ cũng như bao người đàn bà khác đau đáu chờ mong các con trở về, đó là một cách nói mạnh dạn và rất mới: - Mẹ vĩ đại nhưng Mẹ không phải là thần thánh: Từ ngày anh đi/ Mẹ thương mẹ nhớ/ Thầm mong/ Nơi chiến trường máu lửa/ Bom đạn thù lạc anh/ Ngày đất nước khải hoàn chiến thắng/ Lòng mẹ quặn đau khi biết anh là liệt sỹ/ Nén chặt trong lòng niềm mong đợi anh về!/ (Mẹ vẫn đợi anh)
    Nguyễn Đức Xuân là người trưởng thành trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta. Dễ nhận ra dấu ấn chiến tranh trong thơ anh, khi mà bản thân tác giả hóa thân vào nhân vật trữ tình cách mạng- Người Lính! Nhớ Trường Sơn là bài thơ khắc họa đậm nét hình ảnh người lính nơi chiến trường máu lửa; gian khổ, hy sinh nhưng vẫn sáng ngời niềm tin chiến thắng: Mũ tai bèo/ Quân phục xanh màu lá/ Ba lô tỳ lưng/ Súng đạn tỳ vai/ Dép cao su/ Gậy hành quân/ In dấu đường trường/...Rừng già cháy trụi, khét mùi phốt pho/ Qua tọa độ chết mới biết mình còn/...Lá thư mẹ chuyền tay nhau đọc/ Tình hậu phương sưởi ấm lòng ta/. Hòa bình, Nguyễn Đức Xuân luôn thể hiện sự quan tâm của mình tới lĩnh vực Quốc phòng-An ninh, anh có những bài thơ đề tặng cảm động và chân tình: Tự hào Huyện đội Quảng Xương, Vì hạnh phúc bình yên quê hương, Niềm tự hào đồn Biên phòng 122...
    Người cạn nghĩ vốn cũng không dám quên kỷ niệm xưa, huống hồ là thi nhân. Nguyễn Đức Xuân có nhiều kỷ niệm đẹp về tuổi trẻ, mái trường và nghề nhà giáo. Về thăm trường THPT Cao Thắng là một trong những bài thơ điển hình thuộc mảng đề tài này. Bên sông Ngàn Phố, bên Khe Cò, núi Vạc, anh đã có một thời gắn bó máu thịt với thầy cô, học trò những ngày gian khó của chiến tranh: Về thăm lại mái trường ta yêu/ Bên cầu Hà Tân soi bóng sông xanh/ Ngàn Phố miệt mài nước chảy về xuôi/...Thầy trò bên nhau chung sức chung lòng. Viết về Giáo dục Quảng Xương Nguyễn Đức Xuân có nhiều bài thơ ý tình cao đẹp: Nửa thế kỷ-Một mái trường, Kỷ niệm về một mái trường, Mái trường ta yêu, Ký ức học trò...Mãi mãi sáng lên lòng biết ơn, niềm tin yêu và nghĩa cử Ăn quả nhớ kẻ trồng cây/Uống nước nhớ nguồn của tác giả.
    Một năm có bốn mùa, Nguyễn Đức Xuân đều thả thơ vào những khúc giao cảm bốn mùa này. Có thể kể ra đây chùm bài trong tập anh viết về các mùa của năm: Tình xuân, Sang xuân, Mùa hè ơi, Mùa thu, Tình thu, Tình mùa đông. Một điều rất ngẫu nhiên, tên của Nguyễn Đức Xuân trùng tên với mùa Xuân, mùa muôn hoa khoe hương sắc, mùa đâm chồi nảy lộc của cỏ cây, mùa của niềm tin yêu và hy vọng. Đã vào tuổi ngũ tuần, Sang xuân đối với anh vẫn dào dạt sự tươi tắn, trẻ trung, lãng mạn: Say sưa/ Rảo bước trên đường lớn/ Ta hái lộc xuân, lộc đất trời/ Trong mưa xuân, gió xuân/ Lòng tràn đầy hạnh phúc/ Mong cuộc đời trẻ mãi/ Xuân đầy trên mắt em!/(Sang xuân). Thiên nhiên, đất nước hình như cũng mở lòng cho người thơ hẹn gặp, đôi khi là sự thăng hoa giữa hôm nay và muôn kiếp trước: Mê lòng thắng cảnh Đèo Ngang/ Trong thơ nữ sỹ nổi danh một thời/ Non non nước nước vọng lời/ Thả hồn ngắm cảnh nhớ người ngày xưa/. Tức cảnh Đèo Ngang của Nguyễn Đức Xuân đã lên đồng và nhập phách vào hồn non nước, vào cái gạch nối giữa quá khứ và hiện tại, như một sự khẳng định dứt khoát: Cái đẹp thì không thể chết được!
    Cái tôi, lại chuyện cái tôi! Vâng đúng vậy! Tôi muốn đề cập tới cái phần tế nhị nhất mà bất cứ ai cũng có thể chạm lòng - đó là Con Người Thơ. Không như một người đa tình, đa sầu, đa đoan... Nguyễn Đức Xuân là tạng người sống thật với đời và với thơ. Anh không có những câu tứ ướt át, hay uỷ mị, mộng mơ thái quá trong thơ tình, có chăng cũng chỉ là những phút giây xao lòng có lý trí và hoàn toàn được kiểm soát: Anh vẫn thấy lòng mình sao khác lạ/ Muốn có em những lúc xao lòng/(Một khoảng riêng). Thơ cho chị Lan vợ anh cũng rất thật, thật đến dễ thương, âu đó cũng là tính cách của anh không thể nói khác được: Cầm tay em e ấp thẹn thùng/ Trái tim thổn thức nói lời yêu thương/ Hẹn ước cùng nhau xây tổ ấm/ Hạnh phúc dài lâu cả cuộc đời/(Điều ước).
    Tình quê chan chứa nỗi niềm, nhưng là sự chan chứa của một trái tim có tình yêu nồng nàn với quê hương, có sự vươn lên mãnh liệt của ý thức rèn luyện, tu dưỡng gắn chặt với lương tâm, trách nhiệm công dân trước thời cuộc và công việc thường ngày của tác giả. Nguyễn Đức Xuân khao khát: Nếu được ước điều muốn trên đời/ Tôi sẽ mong được như thời trẻ/(Điều muốn ước). Có thể xem đó như là niềm ham sống, là khát vọng cháy bỏng thắp sáng hồn thơ anh!  
Phạm Khang 
Phạm Khang  
© Tác giả giữ bản quyền.   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Thanh Hóa ngày 08.8.2015   
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.   
_______________________________________________    
  




Tags:

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét