(Nhân đọc cuốn Góp nhặt hương đời, Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2014)
Góp nhặt hương đời là tuyển tập thơ văn khá đồ sộ, quy tụ hơn 170 tác giả, đó là nơi hội ngộ những tâm hồn đồng điệu với văn chương. Ngay tên tập sách đã tạo cho người đọc ấn tượng. Đó là sự góp nhặt những tác phẩm trên văn đàn của nhiều những tác giả ở khắp mọi miền đất nước. Có nhiều những tác giả với những tác phẩm hay, khẳng định được tên tuổi và chỗ đứng trên văn đàn. Bên cạnh đó, tập sách còn có sự góp mặt của những tác giả trẻ, những cây bút chỉ mới xuất hiện trong một vài năm gần đây nhưng tác phẩm của họ cũng có những nét mới, độc đáo, giàu tính sáng tạo. Những cây bút trẻ này sẽ là lực lượng kế cận có nhiều triển vọng cho văn học Việt Nam trong tương lai. Chúng ta có quyền hi vọng và tin tưởng vào điều này.
Người đứng ra chịu trách nhiệm tập hợp và hoàn thành các thủ tục để cho tập sách ra đời đó chính là Nguyễn Hữu Duyên- Chủ biên trang huongquenha.com
Bên cạnh đó còn có sự đóng góp tích cực của các thành viên trong ban tuyển chọn và biên tập. Đó là các nhà văn, nhà thơ có uy tín như: Nhà thơ Triệu Từ Truyền, Nhà văn Mang Viên Long, Nhà thơ Trịnh Bửu Hoài, Nhà văn Nguyễn Thị Mây, Nhà văn Võ Diệu Thanh.
Bằng sự tâm huyết và tình yêu với văn chương Việt, ban biên tập và tuyển chọn đã làm việc khẩn trương và hết mình để có tập sách bề thế, phong phú về mặt nội dung, đa dạng về mặt hình thức với nhiều thể loại khác nhau.
Nhận tập bản thảo Góp nhặt hương đời từ anh Nguyễn Hữu Duyên, dù đang bận công tác xa nhà và điều kiện sức khỏe không được tốt nhưng tôi vẫn cố gắng dành thời gian để đọc hết tập bản thảo. Ấn tượng đầu tiên đối với tôi khi tiếp xúc với tập này đó là tập sách có giá trị về mặt văn chương. Đó là những trang viết sinh động thấm đẫm tình người, tình đời. Mọi mặt của đời sống được phản ánh một cách đầy đủ, dưới những góc nhìn và cách đánh giá, nhận xét khác nhau. Tất cả những tác phẩm trong tập sách đã tạo nên sự đa thanh, đa giọng gây được hứng thú cho người tiếp nhận.
Trước hiện thực cuộc sống đa diện, đa chiều, có cái được, cái mất, cái tích cực, tiêu cực, cái thiện, cái ác… qua lăng kính của người nghệ sĩ hiện lên bức tranh đời với nhiều đa đoan, nhức nhối. Những sự kiện lịch sử, những biến cố thời đại, những cảnh đời dâu bể, những số phận con người của quá khứ hôm qua, hôm nay và cả tương lai đều được các tác giả nhìn nhận bằng cách riêng mình.
Những vấn đề được đề cập xuyên suốt từ truyện ngắn, tùy bút, tạp bút, tản văn, cho đến thơ là cuộc sống con người với những vấn đề phức tạp, đa chiều vốn có của nó: ở đó là những hạnh phúc, niềm tin, sự mất mát, hoài nghi, lạc loài, hoang hoải, vỡ mộng của thế hệ trẻ; là nỗi dằn vặt đau đớn của những phận người trước những ngang trái, bất công…
Tôi rất thích truyện Bi kịch hưu của Nguyễn Hiếu. Cốt truyện đơn giản chỉ xoay quanh cuộc đời gia đình ông Đam nhưng để lại cho người đọc bao suy ngẫm về con người và cuộc đời, về thời cuộc và nhân tình thế thái… Với những may mắn, từ học trung cấp thú y mà ông Đam lấy được vợ thủ đô. Từ một người làm nghề hoạn lợn nhưng do gặp thời và sự khôn khéo mà ông được cất nhắc lên làm Phó Tổng biên tập của một tờ báo lớn. Khi đã có chức quyền trong tay ông Đam đã trở thành một con người khác. Lúc đương chức thì có kẻ đưa người đón, nhiều người tôn kính. Để rồi khi về hưu ông buồn vô hạn vì không còn được người ta chú ý đến nữa. “Rồi những năm sau xe đến đón ông thưa dần, rồi vãn hẳn”. Bức bối đến độ nhiều lúc ông trở nên hoang mang và…
“Đến năm thứ sáu khi chồng bà về hưu thì bà bất ngờ thấy lo.
Sự lo này bắt đầu vào một đêm chớm đông. Thằng cháu nội học lớp hai chắc vì ban ngày mải chơi quá nên tự nhiên ngồi dựng dậy, khua chân múa tay, rồi cười sằng sặc. Rồi tiếng con trai bà nói to:
- Bố tắt đèn đi cho hai đứa ngủ chứ.
Bà Lan choàng tỉnh và giật mình khi thấy phòng khách sáng trưng. Tiếng lạt xạt, lào xào. Bà nhìn đồng hồ mới biết lúc đó mới là ba giờ kém mười lăm. Tiếng con trai bà lại vổng lên:
- Bố làm gì mà để đèn lâu thế?
- Tao phải đi?
- Bố đi đâu? Bây giờ mới có ba giờ sáng.
Nghe tiếng nhấm nhẳn của con trai, bà Lan lặng lẽ đi xuống phòng khách. Thêm một lần bà giật mình khi thấy chồng bà mặc quần áo tề chỉnh đứng trước gương ngắm nghía. Một lúc sau ông rút chiếc ca vát thắt sẵn màu tiết dê choàng vào cổ. Ông kéo nút ca vát, lấy lựơc chải đầu.
- Ông đi đâu bây giờ đấy?
Chồng bà không ngoảnh lại, giọng ông hơi gằn như bị làm phiền:
- Bà này hay thật. Hôm nay giao ban trên tuyên giáo.
Bà Lan đến bên chồng dịu dàng:
- Thôi thôi. Ông vào ngủ đi .
- Sao lại ngủ. Tôi nghe bà để trên cạo tôi trắng gáy à? Bà lạ thật.
- Nhưng ông về hưu rồi kia mà?
Ông chồng bà cau mặt hỏi lại bà. Tay sờ nút ca vát. Mặt ngắn lại, mắt lồi ra.
- Về hưu…. Thật thế à? Ừ nhỉ”.
Nếu như mở đầu truyện nhà văn để cho nhân vật bà Cầm (bạn thân thiết của bà Lan) khen ông Đam thì kết thúc tác phẩm cũng xuất hiện nhân vật vợ chồng bà Cầm (giờ đã là sui gia) đến dự sinh nhật đứa cháu ngoại tại nhà ông Đam. Vợ chồng bà Cầm nhắc đến nghề thú y của ông Đam làm ông tức giận. Cuộc đối thoại giữa vợ chồng bà Cầm với ông Đam ở cuối tác phẩm tạo nên sự bất ngờ và mang nhiều ý nghĩa.
- Đích tôn ông bà tuổi lợn. Ông nội cháu thủa hàn vi cũng nhờ lợn mà nên cơ nghiệp.
Ông Đam nghe bà thông gia nói giật mình, đặt chén nước vừa nâng lên:
- Bà nói thế là ý gì?
Bà Cẩm vẫn vô tư:
- Thì ông học trung cấp thú y. Cái nghề tưởng vớ vẩn ai ngờ nó lại hay thế.
Mặt ông Đam đỏ hắt lên:
- Cái bà này. Thú ý là thú y thế nào. Tôi đường đường là Phó tổng biên tập một tờ báo lớn chứ đâu phải hạng vớ vẩn mà mà… bà
Bà Lan nghe chồng nói giơ tay nói nhẹ:
- Bà ấy nói thế có hệ trọng gì.
- Ông đúng là Phổ tổng biên tập, tôi có bảo gì đâu mà chỉ nhắc lại cái sự vượng nhà ông nó lợn mà nên.
Ông Đam đứng phắt dậy:
- Bà này đừng có gần chùa gọi bụt bằng anh bỉ mặt tôi như thế. Gì thì gì cũng phải có thang bậc, lớp lang. Thân thì thân thật những đừng vì thế mà xỏ lá, quàng xiên là không được. Tôi là tôi được cả thiên hạ vì nể, nên không thể…
Thằng Bi nghe thấy ông nội quát ầm ầm oà ra khóc. Thằng Đạo xót con ôm chầm lấy thằng bé, lầu bầu:
- Thú y thì đã làm sao. Bố lạ thật, đang vui…
- Cái thằng này, bố mày bằng thật mà mày lại bênh ngưòi ngoài xỉ nhục bố mày, rồi đời con mày nữa nó sẽ theo gương, mày sẽ lãnh đủ thôi.
Ông Dũng thông gia cười hích một cái rồi bấm vợ đứng lên, lặng lẽ ra ngoài. Ông Đam cũng lẳng lặng đi lên gác.
Căn phòng đang rộn rã bỗng lạnh băng. Con lợn bơ trắng môi và mắt điểm sô cô la nâu nằm trơ khấc giữa bàn ngổn ngang cốc, đĩa… hoang toàng như đám cưới đột ngột có cô dâu bỏ trốn...”
Khỏa thân (Vũ Thị Huyền Trang) là một câu chuyện cảm động về nhân vật “tôi” làm người mẫu vẽ khỏa thân. Ở đó ta bắt gặp cả một cõi thế thái nhân tình sâu thẳm về cái cô đơn và lạc loài, cái giàu sang, nghèo hèn, cái bi kịch của sự không tìm thấy cái cần tìm và cái bi kịch của nỗi buồn… Chính những nỗi bi kịch này đã tạo nên những cặp đồng hành biểu đạt cho những số phận khi gặp nhau, khi xa nhau, chập chờn, nhức nhối, niềm khao khát và nỗi khổ đau khi vướng vào vòng lao lý…
Yêu thời “chát” giấy của Phạm Tử Văn là câu chuyện tình yêu tuổi học trò với những kỉ niệm đẹp và cả sự hiểu nhầm để đến 10 năm sau tình cờ gặp nhau trên facebook “anh” mới giải tỏa được sự bực tức của hơn 10 năm về trước. Tình yêu tuổi học trò có gì đó trong sáng nhưng cũng đầy ích kỉ, ngộ nhận để rồi giờ đây khi nhận ra thì đã quá muộn và chỉ còn cách nói lời xin lỗi mà thôi.
Những truyện: Milano- Sài Gòn: Đang về hay sang? (Trương Văn Dân), Mơ ước bên đời (Nguyễn Hữu Duyên), Nhà điêu khắc và người mẫu thỏ trắng (Mang Viên Long), Người đàn bà đuổi theo vầng trăng (Nguyễn Thị Mây), Ăn lục bình (Ngô Thúy Nga), Đừng quên nhé nắng mai (Phan Mai Thư Nhã), Cánh hoa màu nhớ (Hòa Văn), Đứa con lưu lạc của biển (Trần Minh Nguyệt), Lênh đênh một kiếp người (Nguyễn Đoan Tuyết), Đường về Cheo Reo (Võ Diệu Thanh), Con chó có cái xoáy trên lưng (Nguyễn Khoa Đăng), Phóng sinh chữ nghĩa (Phan Trang Hy), Tiếng cú kêu (Trần Quang Khanh), Không ngọn lửa nào non tuổi (Nguyễn Thị Việt Hà), Hình như là mưa ngâu (Dương Hằng)… là những truyện ngắn hay hướng đến các đề tài về gia đình, tình yêu, đạo đức… hướng vào các giá trị nhân bản, mạnh dạn đề xuất những chuẩn mực đạo đức mới phù hợp với thời đại. Lối viết bắt đầu có nhiều thay đổi. Đó cũng là một trong những điểm nhấn, tạo nên sức hấp dẫn của các truyện ngắn. Các nhà văn đã đem đến một cái nhìn tương đối toàn diện về đời sống của con người trong cuộc sống. Bằng một lối viết trung thực, thẳng thắn và một tình yêu thương, trân trọng con người, hình ảnh con người trong các truyện ngắn hiện lên với những mảng màu sáng tối khác nhau. Con người có thể phải mang trên mình những nỗi đau, sự bất hạnh, sự xô đẩy của hoàn cảnh; có thể không kiềm chế được những giây phút bản năng trỗi dậy và thậm chí trở nên tha hóa bởi sự lấn át của dục vọng nhưng cuối cùng con người vẫn quay về với bản chất nhân ái của chính mình...
Những bài tùy bút, tạp bút trong tập sách như: Phút giây hoài niệm (Ngọc Bút), Con sông tuổi thơ (Phạm Tuấn Vũ), Vị quê (Nguyễn Văn Thảo), Chữ thầy cho (Phan Tấn Lược), Mưa Sài Gòn(Bích Lê), Chợ chữ (Đàm Lan)… là những trang viết tinh tế, giàu cảm xúc, lời văn mượt mà, cách viết rất có “nghề”.
Con sông tuổi thơ của Phạm Tuấn Vũ tạo cho người đọc những nỗi niềm nhớ thương vô hạn về một miền quê nào đó của chính mình, những ký ức tuổi thơ gắn liền với dòng sông lần lượt sống dậy, trở thành nỗi nhớ da diết và niềm yêu thương vô bờ. “Sông quê tôi ở miền trung du, nên không có cái ầm ầm dữ dội của ghềnh thác nơi phía thượng nguồn, cũng không có cái mênh mông đến rợn ngợp cuối dòng phía hạ lưu nơi con nước sắp hòa vào lòng biển cả. Con sông của tuổi thơ tôi hiền lành, êm đềm qua từng năm tháng, xanh mướt hai bờ bãi mía nương khoai. Sông quê hiền hòa, bốn màu xanh một màu trời biếc, soi bóng những cánh rừng ngát xanh, vỗ về những cánh đồng xanh non mạ mới, ru khúc hát hàng tre xanh thẳm qua bao nhiêu năm tháng thâm trầm. Con sông ngàn tuổi, nhưng lúc nào cũng cứ vô tư, hồn nhiên như đứa trẻ bi bô, trong veo như mắt cô thôn nữ mười tám. Con sông ấy cho tôi cả một trời kí ức tuổi thơ
trong lành, thiết tha”.
Tuỳ bút Vị quê của Nguyễn Văn Thảo dẫn dắt người đọc đến với mảnh đất Phú Yên đầy nắng và gió, nơi có con sông Ba hiền hòa, chở đầy phù sa bồi đắp cho đồng lúa Tuy Hòa; nơi có tháp Nhạn trầm tư, uy nghi giữa lòng thành phố; nơi có bãi biển dài và đẹp…Những tháng năm tuổi thơ ở mảnh đất này đã trở thành nỗi nhớ, niềm thương, để giờ đây khi xa quê lên Sài Gòn học thì tình yêu đối với mảnh đất nơi chôn nhau cắt rốn lại tha thiết hơn bao giờ hết.
Đọc Kim Tuấn và nụ hoa vàng ngày xuân (TS. Hoàng Kim Oanh) và Ba anh em nhà họ Phạm ở Thanh Liêm (Trần Duy Đức), đó chính là những thông tin, kiến thức bổ ích về những tác giả, tác phẩm cứ tưởng quen mà lạ, lạ nhưng lại quen, cứ tưởng biết nhưng lại không biết. Đây có thể coi là những thông tin đáng tin cậy khi tìm hiểu, nghiên cứu về các đối tượng này.
Từ sự mở rộng dung lượng hiện thực phản ánh vào thơ, có cả những suy tưởng, lắp ghép, sáng tạo theo lối viết mới buộc các nhà thơ phải pha trộn cách làm việc. Các thủ pháp nghệ thuật của truyện, ký, tùy bút, tiểu thuyết… được vận dụng trong thơ. Những liên tưởng, suy tưởng, tưởng tượng được tăng cường đã tạo nên sự đa dạng trong hình ảnh, phong phú trong suy nghĩ, làm cho tác phẩm linh hoạt, biến hóa và không bị nhàm chán. Thơ có những bài rất ấn tượng như: Thư riêng (Thạch Đà), Em muốn (Minh Đan), Cùng em đi dọc sông Tiền (Trịnh Bửu Hoài), Gặp đồng hương trên thành phố lạ (Lê Văn Hiếu), Tình xưa (Trương Nam Chi), Mùa em (Trần Mai Hường), Trên ngực áo mùa đông (Lê Thanh My), Gạo vo thành tiếng cơ cầu (Viễn Trình), Tình chữ nghĩa (Triệu Tử Truyền), Hà Nội (Thanh Tùng), Người và lá diêu bông (Dung Thị Vân), Đi ngang mùa hạ (Lê Bá Duy), Tìm (Nguyễn Đức Phú Thọ), Ba đoản khúc cho một người (Lê Thiếu Nhơn), Khúc quê (Ngàn Thương), Nụ hôn (Cao Hoàng Từ Đoan), Cỏ (Huệ Triệu), Đừng hát tình ca nữa (Trương Công Tưởng), Thời gian (Lê Trọng Nghĩa), Em về giặt áo tình xưa (Thành Văn)…
Với 177 tác phẩm trong tập sách của 177 tác giả ở nhiều lứa tuổi, thuộc nhiều thế hệ tạo nên sự đa dạng và hấp dẫn với độc giả. Tuy nhiên, có lẽ vì thời gian quá gấp gáp, quan điểm và cách tiếp nhận tác phẩm của mỗi người có những “gu” riêng nên xét về chỉnh thể nội dung, hình thức và giá trị của tác phẩm, theo cá nhân tôi thì có một vài tác phẩm chưa thật sự hay. Nếu như bỏ bớt đi những tác phẩm như thế thì có lẽ tập sách sẽ đầy đặn hơn và chất lượng hơn. Nhưng điều đáng quý, đáng ghi nhận ở đây là cái tình, sự cống hiến, niềm đam mê, sự nhiệt huyết… của các nhà văn, nhà thơ. Chính những con người như thế đã góp phần làm cho văn học nước nhà ngày càng sạch hơn, tươi mới hơn, tạo một luồng sinh khí mạnh mẽ để văn chương nước nhà có thể hòa chung vào xu thế phát triển của văn học khu vực và thế giới. Ở thời buổi mà việc in thơ, in truyện như một phong trào; vì thế có lúc người ta xem nhẹ nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm, in lấy có, in để biếu tặng nhau, thậm chí là in để kiếm tiền… Trong bạt ngàn rừng sách đó, giữa “vàng thau lẫn lộn” chọn cho mình cuốn sách văn chương để đọc cũng là điều đáng lưu tâm. Với Góp nhặt hương đời, tôi tin những độc giả thực sự yêu mến văn chương sẽ được hài lòng về nó./.
N.V.H (Phú Yên)
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét